De primaire arbeidsvoorwaarden: dit moet je weten als werkgever en HR-manager

De arbeidsvoorwaarden hebben betrekking op de vergoedingen en voordelen die een bedrijf aan zijn werknemers biedt in ruil voor hun tijd en werk. Welke arbeidsvoorwaarden een bedrijf biedt, hangt af van de bedrijfssituatie en de locatie. 

Sommige arbeidsvoorwaarden zijn landspecifiek of zelfs verplicht op basis van de wetgeving of toepasselijke cao-overeenkomst. Bovenop de wettelijke verplichtingen (zoals het minimumloon, het aantal vakantiedagen en de wekelijkse werkuren) kan de werkgever besluiten om extra voordelen aan te bieden aan zijn werknemers.

Leestip: Leer over de beste praktijken voor het behouden van toptalent binnen jouw organisatie.

De primaire arbeidsvoorwaarden zijn de fundamentele voorwaarden die een werkgever en werknemer overeenkomen. Ze maken integraal deel uit van de arbeidsovereenkomst. De primaire arbeidsvoorwaarden vormen de basis van de arbeidsrelatie en zijn over het algemeen niet onderhandelbaar nadat het contract is getekend.

De primaire arbeidsvoorwaarden omvatten de vaste vergoeding (zoals het basissalaris) en de korte- en langetermijnvoordelen (zoals overuren en bonussen). Alle andere voordelen zijn extraatjes die worden aangemerkt als secundaire arbeidsvoorwaarden of tertiaire arbeidsvoorwaarden.

Hieronder vind je enkele voorbeelden van de belangrijkste primaire arbeidsvoorwaarden.

Het salaris of het loon van de werknemer is misschien wel de meest voor de hand liggende primaire arbeidsvoorwaarde. Het salaris is het bedrag dat een werknemer ontvangt in ruil voor het werk dat hij of zij verricht. Het salaris is vast of variabel op basis van prestatie-indicatoren, commissies of bonussen. In veel landen is een wettelijk minimumsalaris vastgesteld ter bescherming van de werknemers.

In Nederland bedraagt het minimumloon € 1995,00 bruto per maand voor werknemers ouder dan 21 jaar. Het minimumloon ligt lager voor werknemers die jonger zijn.

De werkuren vormen een ander belangrijk onderdeel van de primaire arbeidsvoorwaarden. De werkuren hebben betrekking op de dagen en uren waarop de werknemer moet werken. Het bedrijf kan werken met vaste werkroosters, of de werknemers kunnen ook flexibele werktijden aangeboden krijgen waarbij ze zelf de eigen uren (deels) kunnen bepalen. Houd er wel rekening mee dat de aangeboden werkschema’s moeten voldoen aan de wettelijke bepalingen in Nederland.

Het aantal vakantiedagen waar een werknemer recht op heeft, is ook een primaire arbeidsvoorwaarde. In Nederland is het aantal vakantiedagen van werknemers wettelijk vastgesteld. Er kunnen ook sectorspecifieke afspraken gelden over het bijzonder verlof, de bovenwettelijke vakantiedagen en het ziekteverlof. Deze worden vastgelegd in een cao, en mogelijk ook in het arbeidscontract.

HR-software die meegroeit met je behoeften

Naarmate je team groeit, worden je HR-processen diverser – en complexer. De HR-software van Personio vereenvoudigt je HR-processen en maakt ze sneller, overzichtelijker en efficiënter.

Ontdek de software van Personio

De secundaire arbeidsvoorwaarden zijn voorwaarden die niet direct van invloed zijn op het uit te voeren werk. Denk hierbij aan het aantal vakantiedagen, de ziektekostenverzekering of een eventueel opleidingsbudget. Hieronder vind je een paar voorbeelden van secundaire arbeidsvoorwaarden:

• Vakantiedagen;

• Extra vrije dagen;

• ADV-dagen;

• Eindejaarsuitkering of dertiende maand;

• Reiskostenvergoeding;

• Auto van de zaak;

• Fiets van de zaak.

Wat overblijft zijn de tertiaire arbeidsvoorwaarden. Dit zijn de extra voordelen waarvan de werknemer verder kan genieten tijdens de arbeidsovereenkomst. Hier zijn een aantal voorbeelden van tertiaire arbeidsvoorwaarden:

• Bedrijfskantine;

• Bedrijfsuitjes;

• Kerstcadeau;

• Verjaardagscadeau; 

• Een mooi en aangenaam kantoor.

De secundaire arbeidsvoorwaarden worden bovendien opgenomen in de arbeidsovereenkomst en besproken tijdens het arbeidsvoorwaardengesprek. De tertiaire voorwaarden daarentegen kunnen worden gezien als een onuitgesproken gunst van de werkgever ten aanzien van zijn werknemers.

De primaire arbeidsvoorwaarden worden beïnvloed door verschillende externe en interne factoren. Hier zijn enkele belangrijke aspecten die hierbij een rol spelen.

• Wettelijke normen: elk land heeft wettelijke minimumeisen. In Nederland worden deze normen vastgelegd in de verschillende arbeidswetten (zoals de Wet minimumloon en minimumvakantiebijslag)

• Bedrijfsbeleid: sommige bedrijven kiezen ervoor om hun werknemers een hoger salaris te bieden dan het wettelijk minimumloon, met als doel om hoogwaardig talent aan te trekken en te behouden. Dit heeft ook te maken met de employer brand van het bedrijf.

• Economische omstandigheden: factoren zoals inflatie en werkloosheid spelen hierbij ook een rol. Als de werkloosheid hoog is, hebben werkgevers een grotere onderhandelingsmarge, wat kan leiden tot minder gunstige arbeidsomstandigheden voor de werknemers.

• Sector en functie: elke sector en functie hanteert eigen normen en verwachtingen. Gespecialiseerde en veeleisende jobs gaan over het algemeen gepaard met betere primaire arbeidsvoorwaarden.

• Onderhandelingen en cao’s: in sommige gevallen zijn de primaire arbeidsvoorwaarden het resultaat van onderhandelingen tussen vakbonden en werkgevers.

• Geografische locatie: de geografische locatie van het bedrijf kan bijvoorbeeld van invloed zijn op de reiskostenvergoedingen. In stedelijke gebieden met hoge levenskosten liggen de salarissen meestal hoger. 

• Concurrentie op de arbeidsmarkt: in een markt waar de vraag naar talent hoog is, zullen bedrijven eerder gunstige voorwaarden bieden om topkandidaten aan te trekken en te behouden.

• Ervaring en opleiding van werknemers: meer ervaren of hoger opgeleide kandidaten hebben vaak een betere onderhandelingspositie, vergeleken met laaggeschoolde kandidaten.

• Bedrijfsgrootte: grotere bedrijven hebben vaak meer middelen en kunnen daarom betere primaire arbeidsvoorwaarden bieden. Kleinere bedrijven kunnen dit aspect echter compenseren door leuke secundaire arbeidsvoorwaarden te bieden.

De primaire arbeidsvoorwaarden zijn om verschillende redenen belangrijk, zowel voor werkgevers als voor werknemers. Ze vormen de kern van de arbeidsovereenkomst en hebben een directe invloed op de arbeidsomstandigheden en de tevredenheid van je werknemers. Hier lees je waarom de primaire arbeidsvoorwaarden zo belangrijk zijn.

Een van de meest fundamentele verwachtingen van een werknemer is om eerlijk gecompenseerd te worden voor het werk dat hij of zij doet. Het bieden van een passend salaris werkt niet alleen motiverend voor de werknemer, maar het biedt hem of haar ook financiële zekerheid. 

Realistische werktijden zijn belangrijk om een goed evenwicht te waarborgen tussen werk en privé. Het vaststellen van duidelijke afspraken over de werktijden zorgt er ook voor dat je werknemers beter kunnen plannen. Door je werknemers flexibele werktijden aan te bieden, krijgen ze meer controle over hoe ze hun werk succesvol kunnen voltooien.

Het bieden van aantrekkelijke primaire arbeidsvoorwaarden draagt bij aan de jobtevredenheid en dus aan de motivatie van medewerkers. Tevreden werknemers zijn productiever, zetten zich meer in, zijn meer betrokken bij hun werk, en veranderen minder snel van job. Dit alles resulteert in een lager personeelsverloop en lagere wervings- en opleidingskosten.

Werkgevers die goede primaire arbeidsvoorwaarden bieden, hebben vaak een concurrentievoordeel op de arbeidsmarkt. Deze bedrijven kunnen hierdoor topkandidaten aantrekken en behouden. Dit is vooral belangrijk in sectoren waar de concurrentie om talent groot is.

De primaire arbeidsvoorwaarden worden schriftelijk vastgelegd in de arbeidsovereenkomst. Dit zorgt voor meer duidelijkheid, rechtszekerheid en een hogere bescherming voor beide partijen. Bovendien wordt het risico op conflicten en geschillen als gevolg van onduidelijke of mondelinge afspraken verminderd.

HR-software ondersteunt je bij de groei

Je team groeit en HR-processen worden diverser – en complexer. Niet met Personio! Want onze HR-software vereenvoudigt je personeelsprocessen en maakt ze sneller, overzichtelijker en efficiënter.

Meer informatie over Personio

Het vaststellen van primaire arbeidsvoorwaarden is een belangrijke taak van de HR-afdeling. Het proces vereist een zorgvuldige planning, een hoge transparantie en de naleving van de actuele wet- en regelgeving. Hieronder vind je enkele aanbevelingen waarmee HR-professionals de primaire arbeidsvoorwaarden kunnen vastleggen.

Voordat je de arbeidsvoorwaarden vaststelt, is het belangrijk om een grondig marktonderzoek te doen om beter te begrijpen wat de heersende normen zijn in de specifieke bedrijfstak en regio. Dit helpt je bij het bepalen van competitieve arbeidsvoorwaarden. Je kunt bovendien je EVP verbeteren ten opzichte van je concurrenten.

Overleg met alle HR-managers en, indien van toepassing, met de werknemersvertegenwoordigers zoals vakbondsleden. Zo krijg je een beter inzicht in hoe je de arbeidsvoorwaarden kunt afstemmen op je bedrijfsstrategie.

Win juridisch advies in om er zeker van te zijn dat alle arbeidsvoorwaarden voldoen aan de Nederlandse, Europese en internationale wetgeving. Zo kun je juridische problemen in de toekomst voorkomen of beperken.

Alle primaire arbeidsvoorwaarden moeten schriftelijk worden vastgelegd in het arbeidscontract. Dit officiële document moet duidelijk en ondubbelzinnig worden geformuleerd en door beide partijen worden ondertekend. Het is ook raadzaam om een personeelsdossier op te stellen om de documenten (digitaal) bij te houden.

Zorg voor een duidelijke communicatie met je werknemers over de arbeidsvoorwaarden. De arbeidsvoorwaarden kunnen bijvoorbeeld besproken worden tijdens het sollicitatiegesprek. De communicatie over de arbeidsvoorwaarden moet in ieder geval gebeuren voordat het arbeidscontract wordt ondertekend.

Wees bereid om te onderhandelen en toegevingen te doen. Sommige kandidaten zullen proberen te onderhandelen over hun salaris en bonussen. Het is belangrijk om als werkgever hierbij enige flexibiliteit te tonen. Aan de andere kant moet je erop toezien dat de grenzen van het bedrijfsbeleid en het budget gerespecteerd worden.

De arbeidsvoorwaarden kunnen na verloop van tijd verouderd raken, bijvoorbeeld door veranderingen in de wetgeving, economische omstandigheden of je bedrijfsstrategie. Het is daarom aan te raden om de bestaande arbeidsvoorwaarden op regelmatige basis te herzien.

De HR-afdeling moet ervoor zorgen dat het management en de teamleiders op de hoogte zijn van de arbeidsvoorwaarden, zodat ze deze correct kunnen toepassen en eventuele vragen van de werknemers kunnen beantwoorden. Zorg er dus voor dat je je managers de juiste training aanbiedt.

Zowel de primaire als de secundaire arbeidsvoorwaarden staan opgenomen in de arbeidsovereenkomst. De primaire arbeidsvoorwaarden hebben betrekking op het loon, de werktijden, de arbeidsduur en het aantal vakantiedagen waar werknemers recht op hebben. De secundaire arbeidsvoorwaarden moeten daarentegen worden gezien als extra voordelen die de werkgever toekent aan zijn werknemers, bijvoorbeeld een bedrijfswagen of extra verlofdagen.

Het vakantiegeld wordt over het algemeen beschouwd als een primaire arbeidsvoorwaarde, omdat het vakantiegeld wettelijk is vastgelegd en direct gerelateerd is aan het salaris. In sommige bedrijfstakken of bedrijven kan het vakantiegeld echter worden beschouwd als een secundaire arbeidsvoorwaarde.

Er zijn 4 verschillende soorten arbeidsvoorwaarden, namelijk: de primaire, secundaire, tertiaire en kwartaire arbeidsvoorwaarden.