De arbeidsvoorwaarden: wat zijn dat en hoe kun je ze verbeteren?
Eenmaal je een capabele kandidaat hebt gevonden voor een vacature, bespreek je onder welke voorwaarden je de functie aanbiedt. Met andere woorden, je bepaalt de arbeidsvoorwaarden. Naast standaardzaken zoals het aantal te werken uren en de hoogte van het salaris, komen daarbij ook nog andere zaken aan bod. Lees hier welke soorten arbeidsvoorwaarden er zijn, waar je op moet letten bij het opstellen ervan en hoe je ze kunt optimaliseren.
Belangrijkste conclusies
De arbeidsvoorwaarden moeten altijd voldoen aan de wettelijke vereisten en de geldende cao’s in de sector.
De primaire arbeidsvoorwaarden moeten verplicht worden opgenomen in de arbeidsovereenkomst.
Met de secundaire en tertiaire arbeidsvoorwaarden kun jij je als bedrijf positief onderscheiden.
Wat zijn arbeidsvoorwaarden?
Voordat een kandidaat daadwerkelijk bij je komt werken, leg je in een arbeidscontract vast onder welke voorwaarden hij of zij het werk gaat uitvoeren. Dit zijn de zogenaamde arbeidsvoorwaarden. Voor hoeveel uur komt iemand in dienst? Hoeveel zal het salaris bedragen? Hoeveel vakantiedagen krijgt de medewerker? Dit zijn allemaal standaardzaken (primaire arbeidsvoorwaarden). Daarnaast kun je ook afspraken maken over bijvoorbeeld opleidingsmogelijkheden, een dertiende maand, een auto van de zaak of een kerstpakket (secundaire en tertiaire arbeidsvoorwaarden).
Soorten arbeidsvoorwaarden
Er zijn drie verschillende soorten arbeidsvoorwaarden: de primaire arbeidsvoorwaarden, de secundaire arbeidsvoorwaarden en de tertiaire arbeidsvoorwaarden. We bespreken ze hieronder een voor een.
De primaire arbeidsvoorwaarden
De primaire arbeidsvoorwaarden zijn de standaard, algemene voorwaarden, die in vrijwel elk arbeidscontract worden meegenomen.
Voorbeelden van primaire arbeidsvoorwaarden zijn:
aantal te werken uren per week
werktijden
contractduur
salaris
bedragen die worden ingehouden op het salaris
aantal vrije dagen
vakantiegeld
verlofregelingen
toeslagen voor overwerk/onregelmatigheid
De secundaire arbeidsvoorwaarden
De secundaire arbeidsvoorwaarden hebben een aanvullend karakter. Dit betekent dat werkgevers ze niet verplicht hoeven op te nemen in de arbeidsovereenkomst. Secundaire arbeidsvoorwaarden zijn echter wel voorwaarden die jou als aantrekkelijke werkgever kunnen positioneren in de markt. Je kunt er ook voor kiezen ze flexibel in te zetten. Medewerkers geven dan zelf aan van welke voorwaarden zij het liefst gebruik willen maken en welke voorwaarden worden uitgesloten.
Voorbeelden van secundaire arbeidsvoorwaarden zijn:
auto, telefoon, tablet of laptop van de zaak
fietsplan
opleidingsmogelijkheden
loopbaanbegeleiding
reiskostenvergoeding
thuiswerkregeling
vergoeding kinderopvang
collectieve ziektekostenverzekering
bonus of 13e maand
pensioenregeling
sabbatical
De tertiaire arbeidsvoorwaarden
Ten slotte zijn er nog de tertiaire arbeidsvoorwaarden. Dit zijn extraatjes die jij jouw medewerkers biedt. Deze voorwaarden worden over het algemeen niet opgenomen in het arbeidscontract.
Voorbeelden van tertiaire arbeidsvoorwaarden zijn:
verjaardagscadeautje
kerstpakket
teamuitjes
bedrijfskantine
Regelgevend kader voor de arbeidsvoorwaarden: wetgeving en cao’s
Om werknemers te beschermen, zijn sommige arbeidsvoorwaarden wettelijk vastgelegd. Zo geldt er een wettelijk minimumloon en een minimum aantal vakantiedagen. Bovendien zijn er wettelijke richtlijnen over rust- en werktijden, veiligheid, verlofregelingen en gelijke behandeling.
Naast de wettelijke afspraken kan het zijn dat je te maken hebt met een cao in jouw branche. Ook hierin zijn vaak arbeidsvoorwaarden opgenomen die bindend zijn.
Nieuwe Wet transparante en voorspelbare arbeidsvoorwaarden
Om werknemers meer duidelijkheid te geven, is op 1 augustus 2022 de Wet transparante en voorspelbare arbeidsvoorwaarden ingegaan. Deze wet zorgt ervoor dat je als werkgever meer verplichte informatie moet opnemen in de arbeidsovereenkomst, bijvoorbeeld over de proeftijd en het recht tot opleiding. Je moet je werknemers daarnaast een voorspelbaar werkpatroon bieden en ook tijdig communiceren over werktijden. Een werknemer mag de werkgever bovendien vragen om een vaste arbeidsovereenkomst of om een overeenkomst met een vast aantal uren. Als werkgever ben je verplicht om binnen een afgesproken redelijke termijn schriftelijk te reageren op een dergelijk verzoek.
Vaststellen en verbeteren van de arbeidsvoorwaarden
Hoe kun je de arbeidsvoorwaarden vaststellen?
Welke zaken zijn relevant bij het vaststellen van de arbeidsvoorwaarden voor je nieuwe en bestaande medewerkers?
De wettelijke richtlijnen.
De eventuele cao binnen jouw branche.
De financiële bandbreedte voor de salarisonderhandeling.
De speelruimte binnen de overige voorwaarden.
Hoe belangrijk het is om juist déze kandidaat aan te nemen voor een bepaalde functie.
De balans tussen de arbeidsvoorwaarden van een nieuwe medewerker en deze van bestaande medewerkers.
Al deze factoren moet je helder voor ogen hebben vóór aanvang van het arbeidsvoorwaardengesprek.
Hoe kun je de arbeidsvoorwaarden verbeteren?
Wil jij de arbeidsvoorwaarden verbeteren in je bedrijf? Dan is het niet per definitie noodzakelijk om het salaris op te schroeven. Vaak zijn het juist de secundaire en tertiaire arbeidsvoorwaarden die voor een kandidaat doorslaggevend zijn om voor een bepaald bedrijf te kiezen.
Leg je oor eens te luisteren bij je medewerkers. Waarom werken zij bij jou? Wat vinden zij belangrijk? En leg deze vraag eventueel ook voor aan je kandidaat. Wellicht bieden de antwoorden je inzichten én mogelijkheden om je als bedrijf te positief te onderscheiden en medewerkers aan je te binden.
FAQ
Waar moet je op letten bij het opstellen van de arbeidsvoorwaarden?
Zorg ervoor dat de arbeidsvoorwaarden niet alleen voldoen aan de wet en de eventuele cao, maar ook dat ze passen bij de medewerkers die je wilt aantrekken. De arbeidsvoorwaarden blijven vaak doorslaggevend voor een medewerker om bij jouw bedrijf te (blijven) werken.
Is vakantiegeld een arbeidsvoorwaarde?
Ja, vakantiegeld (of vakantiebijslag zoals het formeel heet) is een arbeidsvoorwaarde. Het vakantiegeld moet minimaal 8 procent van het loon bedragen.
Zijn arbeidsvoorwaarden verplicht?
De primaire arbeidsvoorwaarden zijn verplicht op te nemen in het arbeidscontract. Deze voorwaarden zijn vastgelegd in de wet en eventueel ook in de geldende cao. De secundaire en tertiaire arbeidsvoorwaarden hebben slechts een aanvullend karakter. Werkgevers zijn dus vrij om te bepalen of en in hoeverre ze secundaire en/of tertiaire arbeidsvoorwaarden opnemen in het arbeidscontract.
