Zwangerschaps- en bevallingsverlof: hoelang en wanneer?

Zwangerschapsverlof is het betaalde verlof dat aan een zwangere vrouw wordt toegekend in de weken voor haar bevalling. Dit soort verlof wordt ook wel wiegverlof of geboorteverlof genoemd. Gedurende deze periode krijgt de zwangere medewerkster haar volledige salaris doorbetaald. Als werkgever krijg je dit bedrag vergoed in de vorm van een zwangerschaps- en bevallingsuitkering van het UWV. De opbouw van de vakantiedagen loopt tijdens het zwangerschapsverlof gewoon door.

Leestip: Het is belangrijk om tijdens deze periode ook ziekteverzuim binnen het team te managen, om de continuïteit van werk te garanderen.

Het zwangerschapsverlof duurt in principe zes weken volgens de Nederlandse wet. Voor vrouwen die zwanger zijn van een tweeling of meerling geldt een iets andere regeling. Zij hebben namelijk recht op tien weken zwangerschapsverlof. 

Het zwangerschapsverlof gaat in zes weken vóór de uitgerekende bevallingsdatum. Twee van deze weken zijn vrij inzetbaar. Met andere woorden, vrouwen hebben de keuze om deze twee weken op te nemen als zwangerschapsverlof (voor de bevalling) of als bevallingsverlof (na de bevalling). De laatste vier weken vóór de bevalling zijn echter verplicht op te nemen als zwangerschapsverlof.

Ook voor vrouwen die zwanger zijn van een tweeling of meerling zijn twee weken van het zwangerschapsverlof flexibel inzetbaar. De overige acht weken zijn verplicht op te nemen als zwangerschapsverlof.

Het zwangerschapsverlof eindigt op het moment dat de baby is geboren. Op dat moment start het bevallingsverlof.

Na de bevalling heeft de moeder recht op tien weken bevallingsverlof, ongeacht of zij één kind, een tweeling of een meerling heeft gekregen. De eerste zes weken van het bevallingsverlof moeten aansluitend op de bevalling worden opgenomen. De overige vier weken mogen in overleg met de werkgever verspreid worden opgenomen over een periode van maximaal dertig weken. Ook gedurende deze periode krijgt de moeder haar loon gewoon doorbetaald en bouwt zij vakantiedagen op.

Wordt de baby eerder geboren dan de uitgerekende bevallingsdatum? Dan worden de dagen tot die datum bij het bevallingsverlof opgeteld. Het zwangerschapsverlof is in dit geval dus korter, maar het bevallingsverlof duurt langer. Ligt de baby na de bevalling langer dan zeven dagen in het ziekenhuis? Dan heeft de moeder recht op maximaal tien weken extra bevallingsverlof. 

Diepe inzichten voor strategische HR-beslissingen

In Personio kan je gemakkelijk en overzichtelijk belangrijke personeelscijfers zien en analyseren, zoals het ziekteverzuim of personeelsverloop en zo de basis leggen voor goed gefundeerde beslissingen.

Naar de analysefunctie

Wordt de zwangerschap vroegtijdig - binnen 24 weken - beëindigd door een miskraam of vroeggeboorte? Dan heeft de medewerker geen recht op geboorteverlof. Eindigt de zwangerschap na 24 weken of overlijdt de baby bij de geboorte? Dan heeft de medewerker recht op het volledige zwangerschaps- en bevallingsverlof en de bijbehorende uitkering.

Ook partners hebben de mogelijkheid om verlof op te nemen na de geboorte van hun kind. Sinds 2 augustus 2022 hebben partners recht op negen weken betaald ouderschapsverlof, waarbij ze maximaal 70% van hun salaris ontvangen. Ook dit bedrag wordt gecompenseerd door een uitkering van het UWV. Deze regeling biedt partners de gelegenheid om actief betrokken te zijn bij de zorg voor hun pasgeboren kind.

Als werkgever ben je wettelijk verplicht om het loon van een zwangere medewerker door te betalen tijdens het zwangerschapsverlof. Deze verplichting is vastgelegd in de Wet arbeid en zorg (WAZO). Het bedrag van het loon wordt gedurende deze periode vergoed door een zwangerschaps- en bevallingsuitkering van het UWV. Deze uitkering is gelijk aan het salaris van de medewerker, inclusief vakantiegeld en eventuele toeslagen. De reiskostenvergoeding wordt hierbij niet meegerekend. Als werkgever ben jij verantwoordelijk voor het aanvragen van de uitkering bij het UWV.

Vraag je zwangere medewerker om een zwangerschapsverklaring waarin de uitgerekende bevallingsdatum vermeld staat. Zo kan jij het zwangerschaps- en bevallingsverlof tijdig inplannen.

Vraag twee tot vier weken voor de ingang van het verlof een zwangerschaps- en bevallingsuitkering aan bij het UWV. Je geeft hierbij aan of de uitkering op de bankrekening van de werkgever of de medewerker moet worden gestort.

Als je medewerker in het buitenland woont of is bevallen vóór haar zwangerschapsverlof, moet je als werkgever zelf de geboorte doorgeven aan het UWV. In alle andere gevallen hoef je dit niet te doen.

Stem met je medewerkers af of zij (betaald) ouderschapsverlof willen opnemen. Het ouderschapsverlof kan worden opgenomen tot het kind acht jaar oud is. Dit verlof kan maximaal 26 keer het aantal contracturen per week bedragen. Hiervan kunnen maximaal 9 weken betaald opgenomen worden. Ook voor het betaalde ouderschapsverlof kun je een uitkering aanvragen bij het UWV.

Ja, zwangere medewerkers hebben recht op aangepaste werktijden. Dit recht omvat het recht op regelmatige werktijden en rusttijden, en extra pauzes die maximaal 12,5% van de dagelijkse werktijd in beslag nemen. Ze moeten ook toegang hebben tot een afsluitbare ruimte waar ze kunnen rusten, zoals een kamer met een bed of rustbank. 

Daarnaast kunnen zwangere medewerkers niet verplicht worden om onregelmatige en/of nachtdiensten te draaien of overwerk uit te voeren. Per dienst mogen ze maximaal tien uur werken. Over een periode van vier weken mogen zij gemiddeld maximaal vijftig uur per week werken, en over een periode van zestien weken mogen ze maximaal 45 uur per week werken.

Ten slotte hebben zwangere werknemers het recht om onderzoeken met betrekking tot hun zwangerschap te ondergaan onder werktijd. Tijdens deze afspraken wordt hun salaris volledig doorbetaald.

Hoe ontwikkel je een duurzame HR-strategie?

In deze gids nemen we je mee door het proces en laten we zien hoe je je HR-werk naar een hoger niveau kunt tillen.

Nu downloaden

Een medewerker met een vast contract mag tijdens haar zwangerschaps- en bevallingsverlof en tot zes weken erna niet worden ontslagen. Hierop bestaan echter enkele uitzonderingen. We geven een paar voorbeelden:

• Gebruik van fysiek geweld

• Fraude

• Diefstal

• Opheffing van de onderneming of afdeling

In alle gevallen geldt dat de zwangerschap nooit de aanleiding kan zijn voor het ontslag.

Heeft de zwangere medewerker een tijdelijk arbeidscontract dat binnenkort afloopt? Dan mag je er als werkgever voor kiezen om dit contract niet te verlengen. Ook tijdens de proeftijd kun je ervoor kiezen om het contract van de zwangere medewerker te beëindigen. In al deze gevallen geldt de voorwaarde dat de reden voor de beëindiging van de overeenkomst niet gerelateerd mag zijn aan de zwangerschap.

Over het algemeen wordt het standaard aantal weken aangehouden voor de berekening van het zwangerschapsverlof, zoals hierboven vermeld. Er zijn wel enkele variaties mogelijk, afhankelijk van de specifieke situatie. Hieronder vind je verschillende mogelijke scenario’s:

• Het kind wordt precies op tijd geboren. De medewerker heeft recht op zes weken zwangerschapsverlof en tien weken bevallingsverlof, tenzij ze ervoor kiest om twee weken van het zwangerschapsverlof na de bevalling op te nemen als bevallingsverlof.

• De tweeling of meerling wordt precies op tijd geboren. De medewerker heeft recht op twintig weken verlof, waarvan tien weken voor de bevalling en tien weken na de bevalling. 

• Het kind wordt vroeger geboren dan de uitgerekende datum. De baby wordt bijvoorbeeld een week vóór de uitgerekende datum geboren. Van de zes weken zwangerschapsverlof is er nog een week over. Deze week zal dan worden opgeteld bij het bevallingsverlof, zodat de medewerker in totaal recht heeft op de standaard zestien weken verlof.

• Het kind wordt later geboren dan de uitgerekende datum. De baby wordt bijvoorbeeld een week na de uitgerekende bevallingsdatum geboren. Het zwangerschapsverlof duurt tot de geboorte van het kind en is dus een week verlengd. Aansluitend op de geboorte volgen de standaard tien weken van het bevallingsverlof. De totale verlofperiode is in dit geval zeventien weken.

Wanneer een werknemer zwanger is, heeft zij recht op zes weken zwangerschapsverlof voor de bevalling en op nog eens tien weken bevallingsverlof na de geboorte van het kindje. Dit verlof wordt als betaald verlof beschouwd. Je werknemer blijft dus haar loon ontvangen tijdens deze verlofperiode. 

Het UWV vergoedt 100% van het salaris van de zwangere werknemer aan de werkgever tijdens het zwangerschapsverlof.

Als je werknemer zwanger is van een meerling, duurt het zwangerschapsverlof minimaal acht weken en maximaal tien weken. Na de bevalling heeft je medewerker bovendien recht op minimaal tien weken bevallingsverlof. Het totale verlof duurt in principe dus 20 weken.

Als het kind na de geboorte langer dan zeven dagen in het ziekenhuis verblijft, heeft de moeder recht op maximaal tien weken extra bevallingsverlof.