Zwangerschapsverlof- en bevallingsverlof: regels en berekening

Zwangerschapsverlof is het betaalde verlof dat aan een zwangere vrouw wordt toegekend in de weken voor de bevalling. Dit soort verlof wordt ook wel wiegverlof of geboorteverlof genoemd. Gedurende deze periode krijgt de zwangere medewerkster haar volledige salaris doorbetaald. Als werkgever krijg je dit bedrag vergoed in de vorm van een zwangerschaps- en bevallingsuitkering van het UWV. De opbouw van de vakantiedagen loopt tijdens het zwangerschapsverlof gewoon door.

Leestip: om de continuïteit van het werk te garanderen is het belangrijk om tijdens deze periode ook het ziekteverzuim binnen het team te managen.

Het zwangerschapsverlof duurt in principe zes weken volgens de Nederlandse wet. Voor vrouwen die zwanger zijn van een tweeling of meerling geldt een iets andere regeling. Zij hebben namelijk recht op tien weken zwangerschapsverlof. 

Het zwangerschapsverlof gaat in zes weken vóór de uitgerekende bevallingsdatum. Twee van deze weken zijn vrij inzetbaar. Met andere woorden, zwangere medewerkers hebben de keuze om deze twee weken op te nemen als zwangerschapsverlof (voor de bevalling) of als bevallingsverlof (na de bevalling). De laatste vier weken vóór de bevalling zijn echter verplicht op te nemen als zwangerschapsverlof.

Ook voor vrouwen die zwanger zijn van een tweeling of meerling geldt dat twee weken van het zwangerschapsverlof flexibel inzetbaar zijn. De overige acht weken zijn verplicht op te nemen als zwangerschapsverlof.

Het zwangerschapsverlof eindigt op het moment dat de baby is geboren. Op dat moment start het bevallingsverlof.

Na de bevalling heeft de moeder recht op tien weken bevallingsverlof, ongeacht of zij bevallen is van één kind, een tweeling of een meerling. De eerste zes weken van het bevallingsverlof moeten aansluitend op de bevalling worden opgenomen. De overige vier weken mogen in overleg met de werkgever verspreid worden opgenomen over een periode van maximaal dertig weken. Ook gedurende deze periode krijgt de moeder haar loon gewoon doorbetaald en bouwt zij vakantiedagen op.

Wordt de baby eerder geboren dan de uitgerekende bevallingsdatum? Dan worden de dagen tot die datum bij het bevallingsverlof opgeteld. De duur van het zwangerschapsverlof zal in dit geval korter zijn, terwijl het bevallingsverlof langer zal duren. Ligt de baby na de bevalling langer dan zeven dagen in het ziekenhuis? Dan heeft de moeder recht op maximaal tien weken extra bevallingsverlof.

Wordt de zwangerschap vroegtijdig - binnen 24 weken - beëindigd door een miskraam of vroeggeboorte? Dan heeft de medewerker geen recht op geboorteverlof. Eindigt de zwangerschap na 24 weken of overlijdt de baby bij de geboorte? Dan heeft de medewerker recht op het volledige zwangerschaps- en bevallingsverlof en de bijbehorende uitkering.

Ook partners hebben de mogelijkheid om verlof op te nemen na de geboorte van hun kind. Sinds 2 augustus 2022 hebben partners recht op negen weken betaald ouderschapsverlof, waarbij ze maximaal 70% van hun salaris doorbetaald krijgen. Ook dit bedrag krijgt de werkgever gecompenseerd door middel van een uitkering van het UWV. Deze regeling stelt partners in staat om actief betrokken te zijn bij de zorg voor hun pasgeboren kind.

Template voor personeelsplanning

Met de personeelsplanning bepaal je hoeveel medewerkers en welke kwalificaties je op welk moment nodig hebt om je bedrijfsdoelstellingen te realiseren.

Download hier onze Excel-template voor personeelsplanning.

Als werkgever ben je wettelijk verplicht om het loon van een zwangere medewerker door te betalen tijdens haar zwangerschapsverlof. Deze verplichting is vastgelegd in de Wet arbeid en zorg (WAZO). Het bedrag van het salaris dat de medewerker gedurende het zwangerschapsverlof ontvangt, wordt vergoed door een zwangerschaps- en bevallingsuitkering van het UWV. Deze uitkering is gelijk aan het salaris van de medewerker, inclusief vakantiegeld en eventuele toeslagen. De reiskostenvergoeding wordt hierbij niet meegerekend. Als werkgever ben je verantwoordelijk voor het aanvragen van de uitkering bij het UWV.

Wanneer een van je werknemers zwanger is, zijn er een aantal zaken die je moet regelen als werkgever. Zo zal je samen met de werknemer de ingangsdatum van het zwangerschapsverlof moeten vastleggen. Zorg er ook voor dat je de uitkering voor het zwangerschapsverlof op tijd aanvraagt bij het UWV. Spreek ook duidelijk van tevoren af hoe en wanneer het eventuele ouderschapsverlof zal worden opgenomen. Hieronder gaan we dieper in op elk van deze punten.

Vraag je zwangere medewerker om een zwangerschapsverklaring waarin de uitgerekende bevallingsdatum vermeld staat. Zo kan jij het zwangerschaps- en bevallingsverlof tijdig inplannen.

Vraag twee tot vier weken voor de ingang van het verlof een zwangerschaps- en bevallingsuitkering aan bij het UWV. Je geeft hierbij aan of de uitkering op de bankrekening van de werkgever of de medewerker moet worden gestort.

Als je medewerker in het buitenland woont of is bevallen vóór het zwangerschapsverlof, moet je als werkgever zelf de geboorte doorgeven aan het UWV. In alle andere gevallen hoef je dit niet te doen.

Stem met je medewerkers af of zij (betaald) ouderschapsverlof willen opnemen. Het ouderschapsverlof kan worden opgenomen tot het kind acht jaar oud is. Dit verlof kan maximaal 26 keer het aantal contracturen per week bedragen. Hiervan kunnen maximaal 9 weken betaald worden opgenomen. Ook voor het betaalde ouderschapsverlof kun je een uitkering aanvragen bij het UWV.

Een medewerker met een vast contract mag tijdens haar zwangerschaps- en bevallingsverlof en tot zes weken erna niet worden ontslagen. Hierop bestaan echter enkele uitzonderingen. We geven een paar voorbeelden:

• Gebruik van fysiek geweld

• Fraude

• Diefstal

• Opheffing van de onderneming of afdeling

In alle gevallen geldt dat de zwangerschap nooit de aanleiding kan zijn voor het ontslag.

Heeft de zwangere medewerker een tijdelijk arbeidscontract dat binnenkort afloopt? Dan mag je er als werkgever voor kiezen om dit contract niet te verlengen. Ook tijdens de proeftijd kun je ervoor kiezen om het contract van de zwangere medewerker te beëindigen. In al deze gevallen geldt de voorwaarde dat de reden voor de beëindiging van de overeenkomst niet gerelateerd mag zijn aan de zwangerschap.

Gratis download: de juiste HR-oplossing voor veerkrachtige bedrijven

Acht internationale bedrijven leggen uit hoe je de juiste HR-oplossing kunt vinden om veerkracht in jouw bedrijf te realiseren. Download nu gratis onze whitepaper (Engelstalig). 

Nu downloaden

Over het algemeen wordt het standaard aantal weken aangehouden voor de berekening van het zwangerschapsverlof, zoals hierboven vermeld. Er zijn wel enkele variaties mogelijk, afhankelijk van de specifieke situatie. Hieronder vind je verschillende mogelijke scenario’s:

• Het kind wordt precies op tijd geboren. De medewerker heeft recht op zes weken zwangerschapsverlof en tien weken bevallingsverlof, tenzij ze ervoor kiest om twee weken van het zwangerschapsverlof na de bevalling op te nemen als bevallingsverlof.

• De tweeling of meerling wordt precies op tijd geboren. De medewerker heeft recht op twintig weken verlof, waarvan tien weken voor de bevalling en tien weken na de bevalling. 

• Het kind wordt vroeger geboren dan de uitgerekende datum. De baby wordt bijvoorbeeld een week vóór de uitgerekende datum geboren. Van de zes weken zwangerschapsverlof is er nog een week over. Deze week zal dan worden opgeteld bij het bevallingsverlof, zodat de medewerker in totaal recht heeft op de standaard zestien weken verlof.

• Het kind wordt later geboren dan de uitgerekende datum. De baby wordt bijvoorbeeld een week na de uitgerekende bevallingsdatum geboren. Het zwangerschapsverlof duurt tot de geboorte van het kind en is dus een week verlengd. Aansluitend op de geboorte volgen de standaard tien weken van het bevallingsverlof. De totale verlofperiode is in dit geval zeventien weken.

Geen enkele zwangerschap is hetzelfde, en daarom kan de berekening van zwangerschapsverlof ook niet blindelings op elke situatie toegepast worden. Hou rekening met de volgende factoren bij het berekenen van zwangerschapsverlof:

• Bij een zwangerschap van een tweeling of meerling heeft de medewerker recht op twintig weken verlof, waarvan tien weken voor de bevalling en tien weken na de bevalling kunnen worden opgenomen. 

• Als het kind vóór de uitgerekende datum wordt geboren, bijvoorbeeld een week eerder, dan wordt deze week toegevoegd aan het bevallingsverlof. Het totale verlof blijft nog steeds 16 weken. 

• Als het kind na de uitgerekende datum wordt geboren, bijvoorbeeld een week later, dan wordt het zwangerschapsverlof verlengd met een week. Het zwangerschapsverlof duurt steeds tot de geboorte zelf. Na de geboorte volgt het bevallingsverlof dat standaard tien weken duurt. In dit geval zal de totale verlofperiode 17 weken bedragen.

• Als de baby na de geboorte langer dan 7 dagen in het ziekenhuis moet blijven, dan geldt de ‘couveuseregeling’. Het aantal ziekenhuisdagen na de eerste 7 dagen kan dan worden opgeteld bij het bevallingsverlof, tot maximaal 10 weken extra.

• Bij een vroeggeboorte (vanaf 24 weken) of als het kind bij de geboorte overlijdt, blijft het recht op 16 weken bevallingsverlof en een uitkering behouden.

Het UWV vergoedt 100% van het salaris van de zwangere werknemer aan de werkgever tijdens het zwangerschapsverlof.

Als je werknemer zwanger is van een meerling, duurt het zwangerschapsverlof minimaal acht weken en maximaal tien weken voor de bevalling. Na de bevalling heeft de medewerker bovendien recht op minimaal tien weken bevallingsverlof. Het totale verlof bedraagt dus in principe 20 weken.

Als het kind na de geboorte langer dan zeven dagen in het ziekenhuis verblijft, heeft de bevallen medewerker recht op maximaal tien weken extra bevallingsverlof.