Arbeidsongeschiktheid: oorzaken, rechten en plichten

Er is sprake van arbeidsongeschiktheid als je medewerker twee jaar lang onafgebroken ziek is geweest, en hij of zij na deze periode het werk niet meer (volledig) kan hervatten.

Een werknemer is arbeidsongeschikt als hij of zij:

• Twee jaar onafgebroken niet heeft kunnen werken.

• Door een aantoonbare medische oorzaak niet kan werken.

• Na twee jaar nog maar maximaal 75% van de oorspronkelijke werkzaamheden kan uitvoeren.

De oorzaken van arbeidsongeschiktheid zijn divers. We zetten de voornaamste oorzaken hieronder op een rij.

• Lichamelijke klachten of ziekte, bijvoorbeeld door een verkeerde werkhouding of kanker.

• Psychische klachten, zoals een burn-out.

• Ongevallen of blessures, bijvoorbeeld door een verkeersongeval, een incident tijdens het sporten of een ongeval op de werkvloer.

• Situatieve arbeidsongeschiktheid: hierbij kan een medewerker het werk niet uitvoeren vanwege bijzondere omstandigheden op de werkvloer. Er is in dit geval dus geen sprake van ziekte of een beperking. Veelal is hier sprake van een verstoorde arbeidsrelatie.

Kan je medewerker na twee jaar ziekte nog steeds niet (volledig) aan de slag? Dan zet je als werkgever een proces in werking. Hierbij wordt de mate van arbeidsongeschiktheid beoordeeld en een uitkering aangevraagd. We lichten hieronder de te zetten stappen toe. 

Als je werknemer bijna twee jaar ziek is, vraagt deze zelf een WIA-uitkering aan bij het UWV. De uitbetaling en het bedrag van de arbeidsongeschiktheidsuitkering worden bepaald door het verdienvermogen van de werknemer na de arbeidsongeschiktheid en van de hoogte van het salaris vóór de ziekte of het ongeval.

De mate van arbeidsongeschiktheid bepaalt de hoogte van de uitkering en het type WIA-uitkering dat wordt toegekend: een WGA-uitkering (Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten) of een IVA-uitkering (Inkomensvoorziening Volledig Arbeidsongeschikten).

Nadat de WIA-uitkering is aangevraagd, zal een verzekeringsarts van het UWV contact opnemen met je medewerker. De arts bepaalt of de ziekte of beperking tijdelijk of structureel van aard is. Aansluitend volgt er een gesprek met een arbeidskundige van het UWV. Deze gaat na wat voor werk jouw werknemer ondanks zijn beperking nog kan uitvoeren en in welke mate hij of zij arbeidsongeschikt is. 

Kan een medewerker voortaan nog maar 65% of minder van zijn laatste loon verdienen? Dan heeft hij of zij recht op een WIA-uitkering. Is de medewerker minder dan 35% arbeidsongeschikt, dan heeft deze géén recht op een uitkering arbeidsongeschiktheid. In dat geval ga je als werkgever samen met de betreffende werknemer op zoek naar passende werkzaamheden.

Ontvangt je werknemer een WIA-uitkering in het kader van de Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten (WGA)? Dan volgt hij of zij een re-integratietraject via het UWV. Wellicht is het ook mogelijk om de werkplek dusdanig aan te passen, dat (volledig) werken wel weer mogelijk is.

Veranderen de omstandigheden? Dan vindt een herkeuring plaats en wordt de hoogte van de uitkering aangepast. Knapt de medewerker uiteindelijk volledig op of bereikt hij of zij de AOW-leeftijd? Dan vervalt de WIA-uitkering.

Maak kennis met Personio tijdens een gratis proefperiode

Maak kennis met de HRIS-oplossing van Personio en ontdek tijdens een gratis proefperiode van 14 dagen of deze oplossing de juiste is voor jou. Klik op de knop hieronder om je proefperiode vandaag nog te starten.

Book je demo

Als werkgever heb je rechten en plichten als je werknemer arbeidsongeschikt wordt. De belangrijkste rechten en plichten lees je hier.

• Een werknemer is verplicht om bij ziekte een ziekteverzuim te melden. Als de werknemer dit niet doet, is de werkgever niet verplicht om hem of haar salaris te betalen.

• Een arbeidsongeschikte werknemer moet verplicht meewerken aan zijn of haar re-integratie. Doet deze dit niet, dan hoef je hem of haar geen salaris te betalen. 

• Kan een werknemer nog wel gedeeltelijk (ander) werk doen? Dan kan je deze medewerker ertoe verplichten om passende werkzaamheden te verrichten.

• Als werkgever moet je twee jaar lang minimaal 70% van het salaris uitbetalen aan je arbeidsongeschikte medewerker.

• Je moet als werkgever aantoonbare maatregelen treffen om je werknemer weer aan het werk te krijgen. De kosten hiervan dien je zelf te dragen. Doe je hier geen moeite voor? Dan kan het UWV een vorm van (financiële) genoegdoening van je verwachten.

Een werkgever kan zich bij het UWV verzekeren tegen arbeidsongeschiktheid. Wordt je werknemer na twee jaar (gedeeltelijk) arbeidsongeschikt verklaard? Dan betaalt het UWV de WIA-uitkering. Dit kan wel invloed hebben op de hoogte van de premie die je betaalt aan het UWV.

Je kan er ook voor kiezen om je als bedrijf te verzekeren bij een particuliere verzekeraar. Je wordt dat een zogenaamde ‘eigenrisicodrager’. Je betaalt dan minder premie, maar als een medewerker ziek of arbeidsongeschikt wordt, dan betaal je zelf de loonkosten en WIA-uitkering.

Prestaties objectief en op transparante wijze meten

Hou de ontwikkeling van medewerkers in de gaten met definieerbare en volgbare doelen. Doelen kunnen ook gekoppeld worden aan de uitbetaling van bonussen om het personeelsbehoud een boost te geven.

Prestaties met Personio

Wat doe je als werkgever of HR-manager als je te maken krijgt met arbeidsongeschiktheid van een medewerker? We geven je een aantal tips.

• Houd nauw contact met je arbeidsongeschikte medewerker. Kijk hoe je hem of haar kan ondersteunen om de taken zo goed mogelijk te doen.

• Indien van toepassing, stel een re-integratieplan op samen met je medewerker en de bedrijfsarts.

• Denk in oplossingen: wat kan er nog wél?

Als werkgever moet je binnen de zes weken na de eerste ziekmelding een arbodienst inschakelen als je vermoedt dat je medewerker langdurig ziek gaat zijn.

De hoogte van het loon van een arbeidsongeschikte werknemer is afhankelijk van de hoogte van het eerdere salaris en de mate waarin hij of zij arbeidsongeschikt is verklaard. Op deze vraag valt dus geen eenduidig antwoord te geven.

Ja, met een verzekering arbeidsongeschiktheid via het UWV of bij een particuliere verzekeraar kun je je bedrijf verzekeren tegen arbeidsongeschiktheid van je medewerkers.