Motiverende gespreksvoering: Wat is het?

Motiverende gespreksvoering is een gesprekstechniek die leidt tot gedragsverandering. Het is een goed hulpmiddel om werknemers te coachen. Je helpt werknemers om gedrag te veranderen. Het is daarom zinvol voor professionals en leidinggevenden om deze gesprekstechniek toe te passen. Door de juiste vragen te stellen, en daarop te reflecteren, leid je de ander als vanzelf naar het juiste antwoord. Bij motiverende gespreksvoering oordeel je niet over de ander. Ook zorg je ervoor dat je de ander niet probeert te overtuigen. 

Motiverende gespreksvoering heeft vier uitgangspunten: partnerschap, acceptatie, compassie en ontlokken. Dit zijn belangrijke waarden die ervoor zorgen dat de ander het belang van gedragsverandering gaat inzien. 

• Partnerschap

Beide gesprekspartners zijn gelijkwaardig. Dit is essentieel. Een leidinggevende mag zich bijvoorbeeld niet opstellen als meerdere. 

• Acceptatie

Ga uit van de autonomie van de ander. Ook als hij of zij keuzes maakt waar je als professional niet achter staat. De medewerker is uiteindelijk degene die beslist. 

• Compassie

Je begrijpt dat gedragsverandering lastig is. Het gesprek voeren vanuit een empathische houding is daarom noodzakelijk.

• Ontlokken

Je onderzoekt samen verwachtingen, doelen, motivatie en wensen. Daardoor komen als vanzelf inzichten boven water, waardoor de werknemer uiteindelijk de weg van gedragsverandering inslaat. 

In het gesprek gebruik je vijf gesprekstechnieken. Dit zijn vaardigheden die elke professional moet kunnen toepassen. 

• Open vragen stellen

• Reflectief luisteren

• Bevestigen 

• Samenvatten

• Uitlokken van verandertaal

Als start van het gesprek stel je vooral open en uitnodigende vragen. Zo krijgt de werknemer de ruimte om te exploreren. De vragen stimuleren hem om zijn motivatie te onderzoeken. Vermijd gesloten vragen, want die komen al snel oordelend over. Gesloten vragen bevatten namelijk vaak je eigen standpunten.

De professional (of leidinggevende) herhaalt wat de ander heeft gezegd. Hij spiegelt als het ware de woorden van de medewerker. Het doel van de reflectie is dat je teruggeeft aan de werknemer wat hij zei of bedoelde. Hierdoor merkt de werknemer dat je goed luistert en hem probeert te begrijpen. 

In deze fase van het gesprek geeft de professional complimenten. Ook benoemt hij wat er goed gaat. Dit helpt om door te gaan en de moed erin te houden. We zijn namelijk vaak geneigd om te kijken naar zaken die niet goed gaan en dan op te geven. 

Een belangrijke rol van de professional is om het gesprek tussentijds samen te vatten. Dit helpt de werknemer om zijn gedachten op een rij te zetten. De professional structureert als het ware de gedachten van de ander. Tegelijkertijd blijft de professional werken aan empathie, zodat de ander merkt dat er echt geluisterd wordt.

Aan de manier waarop de werknemer iets zegt, kan je afleiden of hij gemotiveerd is tot verandering. Het is dus erg belangrijk dat de professional op deze zogenoemde verandertaal doorvraagt. Hier ligt de sleutel tot verandering. Hoe meer uitspraken de werknemer doet, hoe meer motivatie eronder zit.

Elk motiverend gesprek heeft vier fases. 

• Engageren

• Focussen

• Ontlokken

• Plannen

We leggen hieronder uit wat deze fases inhouden. 

In deze fase van het gesprek bouw je een relatie op met de ander. Er moet eerst vertrouwen in elkaar ontstaan. Zo werk je aan een basis die nodig is voor de rest van het gesprek. 

Waar gaat het gesprek echt over? Zijn beide gesprekspartners het daarover eens? In deze fase van het gesprek wordt ook wel de agenda vastgesteld. 

In deze fase van het gesprek gaat het erom dat de professional verandertaal weet te ontlokken. Doordat de professional de goede vragen stelt, zal de ander uitspraken gaan doen over zijn motivatie tot verandering. Samen hierop reflecteren versterkt dit nog eens. 

Als de vorige drie fasen zijn doorlopen, wordt het tijd voor het ‘hoe’. Als de ander voldoende motivatie heeft om zijn gedrag te veranderen, dan kan je gaan plannen welke concrete acties daarbij horen. Je kan ook bespreken of je de werknemer kan helpen bij zijn acties. 

Een goed gesprek voer je niet zomaar. Zeker niet als je in een gesprek iemand wil motiveren tot gedragsverandering. Dit vereist een bepaalde manier van gespreksvoering. Samengevat houdt dit in dat het gesprek verschillende fases kent, en dat je welbepaalde gesprekstechnieken inzet. Ten slotte voer je het gesprek vanuit vier kernwaarden.

Als gedragsverandering op de werkvloer nodig is, kan daarvoor motiverende gespreksvoering ingezet worden. Kenmerkend voor motiverende gespreksvoering is dat de gesprekspartners gelijkwaardig zijn. Vanuit deze waarde worden de nadelen afgewogen tegen de voordelen van verandering. Het leidt ertoe dat de werknemer zelf gaat onderzoeken in hoeverre hij gemotiveerd is om te veranderen. Kenmerkend is dat de werknemer helderheid krijgt. Zo is hij in staat om te beslissen of hij zijn gedrag wil veranderen.

De professional stimuleert interpersoonlijke interactie en gebruikt daarvoor gesprekstechnieken. Deze technieken bevestigen en erkennen de autonomie van de gesprekspartner. Door het goede gesprek geeft de medewerker zichzelf motieven waardoor hij achter de gedragsverandering gaat staan. Dan staat de weg open voor het maken van concrete afspraken. De professional moet dus in staat zijn om open vragen te stellen, reflectief te luisteren en gemeende complimenten te geven. Het structureren en samenvatten van het gesprek zijn evenzo belangrijke vaardigheden.